ECO DESİGN
Daha iyi tasarım ile ürün ve servisin niteliğinin arttırırken, tüm yaşam döngüsü boyunca
çevresel etkilerin azaltılmasıdır.
“Ekolojik Tasarım (Yeşil Tasarım) Nedir?”
Ekolojik tasarım nedir, bir diğer adı da “yeşil tasarım”? Ürünlerin, sistemlerin,
süreçlerin yaşam döngüleri boyunca çevrelerine, doğaya, ekosistemlere hiçbir zarar
vermeden uyum içerisinde entegre olabilecekleri tasarımlar bunlar. İnsana ve doğaya
verilen zararın en aza indirilebilmesi birincil hedef; ama temel hedef aslında hiç zarar
verilmemesi. Temel kuralları ; tasarruf etmek, tekrar
kullanmak, dönüştürmek, yenilenebilir çevre dostu ve sağlıklı olana öncelik tanımak.
Neden ekolojik tasarım önem taşımakta? Çünkü çevreye ve insana zararlı, enerjik
malzeme ve üretim türlerini kullanmamak gerekiyor, kaynak israfını engellemek
gerekiyor. Toprak, hava, su kirliliğini yaratacak çöp yığınlarını hiçbir zaman
yaratmamak gerekiyor, tasarımlarımızın hep bu temel hedeflerle yapılması
gerekmekte. Ekolojik Tasarım, ekolojik üretim, ekolojik malzeme kullanımı basit bir
4
bardaktan binalara, şehirlerin tasarımına kadar uzanan her alanda, her ölçekte çok
büyük önem taşımaktadır.
Bugün bir üründen beklenen performans sadece o ürünün estetiği, formu,
işlevselliği ile sınırlı değil, ekolojik tasarım objelerin işlevsel bütünlükleri ve tüm
yaşam döngüsü içerisinde tasarlanmalarını, üretilmelerini ve kullanılmalarını
gerektirmekte. Dolayısıyla tasarımcı da artık sürdürülebilirlik adına tüm üretim
sürecini ve hatta davranış alışkanlıklarını değiştirebilecek kişi olmak zorunda.
Ekolojik tasarım, yaşam döngüsü boyunca doğaya verilen zararların en aza
indirilebilmesi, hatta hiç zarar verilmemesidir, bunu amaçlamaktır : bu da
malzemelerin doğadan çıkartıldığı hammadde olarak elde edilmesinden başlayarak
ürün haline getirilmesi, ürünün dağıtımı, kullanımı ve yararlı ömrünü tamamladıktan
sonra tekrar geri dönüştürülerek yeniden yararlanılabilmesi aşamalarını içerecek
şekilde bir yaşam döngüsü analizini gerektirmekte.Yani sadece ürünün hammadde
olarak elde edilmesinden ürünün çöpe gidişine kadar ki o kısa bir yaşam döngüsü
artık söz konusu değil.
Beşikten beşiğe ekolojik tasarım anlayışına göre yaşam
döngüsü ürünün doğum ve ölüm sınırları arası değil; yenilenen, tekrarlanan, yeniden
yaşam döngüsüne kazandırılan ve böylece faydalı ömrünün uzatılması çerçevesinde
ele alınmakta.
Tasarımın doğa üzerinde bıraktığı olumsuz etkiler yaşam döngüsü analizleriyle
belirlenmekte.Böylece o tasarımın ekolojik ayak izi veya karbon ayak iziyle
belirlenebilmekte.
PENTAGRAM
Pentagram design group, 1972'de Alan Fletcher, Theo Crosby, Kenneth Grange ve Bob Gill tarafından kuruldu. Pentagram design group farklı alanlardan tasarımcıların bir arada çalıştığı bir yapı getirdi. Pentagram, oldukça düz bir kuruluştu. Herkesin hisseleri eşitti. CEO, menajer veya yönetici pozisyonunda kimse yoktu.
Bu eşitlik, her sene oluşuma yeni tasarımcıların davet edilmesiyle yenileniyordu. Tasarımcıların ne kadar süredir Pentagram'ın parçası olduğu bu eşitliği değiştirmiyordu. 1978'de Colin Forbes New York ofisini açtı. Daha sonra ise Londra ve Austin ofisleri de açıldı.
Pentagram, grafik tasarım, mimarlık, iç mekan eşyaları vb. alanlarda çalışmalar yürüttü. Boots, Tesco, 3Com, Tiffanny, Nike ve Timex gibi firmalar için ürün ve ambalaj tasarımı yaptılar. Ayrıca Citibank için kart tasarımları yaptılar. Mimarlık üzerine de önemli çalışmalar yaptılar. Harley-Davidson müzesinin mimarisini Pentagram grubu üstlenmişti. Günümüze kadar aktivitesini koruyan tasarım grubu 2005te Amerika'da meşhur "The Daily Show"un set tasarımını yapmıştır. Hala merkez binaları Manhattan'da 204 Fifth Avenue'da bulunmaktadır.
Grafik dünyası Alan Fletcher ile ilk kez 1960’larda tanıştı. Tasarım sanatının “her şeyi kapsayacak” şekilde yeniden tanımlanması gerektiğine inanan ve nitelikli sanat ürünlerini gelişen pazarda satın alınmaya değer birer “ticari başarı”ya dönüştürmeyi hedefleyen Fletcher, ilk şirket deneyimi Fletcher/Forbes/Gill ile kısa sürede modern İngiliz tasarım endüstrisinin öncü isimlerinden biri haline geldi. Kurucu ortakları arasında yer aldığı Pentagram’ın 1970’lerdeki başarısı, onu grafik tasarımı alanında kıta Avrupa’sını aşan bir üne kavuşturdu. Klasik Avrupa geleneği ile Kuzey Amerika pop kültürünü harmanlayarak kendine has bir üslup yaratan; açık fikirliliği, doymak bilmez merakı, üretkenliği ve neşeli mizacıyla çevresinin takdirini kazanan Fletcher; üstlendiği onca ticari ortaklık ve projeye rağmen yaratıcı bağımsızlığını korumayı bilmiş, yarattıklarıyla “dünyaya bakmayı” hem keyifli hem de “karlı” hale getirmiştir.
ERGONOMİ DESİGN GRUPPEN
Kuruluşlara dışarıdan tasarım hizmeti veren bürolardan biri ve en eskisi 1976 yılında kurulan Ergonomi Design Gruppen adlı kuruluştur. Bu kuruluş 1960'larda kurulmuş olan Design Gruppen ve Ergonomi Design adlı iki tasarım bürosunun birleşmesinden doğmuştur. 14 kişiden oluşan tasarım stüdyosunun uğraş alanı ergonomik ilkelere dayanan, güvenilir, emniyetli ve verimli tasarım araştırmaları yapmak ve geliştirmektir.
Ergonomi Design Gruppen’in tasarladığı
bebek yemek kabı ve kaşığı, Babybjörn
Maria Benktzon ve Sven-Eric Juhlin, 1988
1969 yılında Designgruppen kurumu kuruldu. Kurucuları daha önce AGA, ASEA ve IBM. İlk iş ortakları arasında müşteri olarak ESAB, Flygt, AGA ve The Cooperative Union vardı. 2 yıl sonra Henry Wahlforss ve Ergonomidesign Stockholm'de Tranaberg dışında bir eski tutkal fabrikasına taşındı. Ergonomidesign engelli eşyaları ve kullanıcı bazlı tasarım ürünleri üzeirnde uzmanlaştı. 1979'da iki kuruluş birleşerek Ergonomi Design Gruppen ismini aldı. 1 yıl sonra eski bir şapelin olduğu yere taşındı ve kuruluşun merkezi hala buradadır. 1970'lerin başlarıyla beraber Ergonomi design'a pek çok tasarımcı katıldı. Bunların ikisi Maria Benktzon ve Sven-Erik Juhlin bıçaklar ve testerelerin ergonomisi üzerine araştırmalar yaptı. Bu araştırma engelli insanların kullanacağı ürünlerin standardının yükselmesinde önemli rol oynadı. Bu araştırma Pfizer, Bahco, BabyBjörn gibi önemli şirketlerin ilgisini çekti. Çoğu ürün hala İsveç Ulusal Müzesi'nde sergilenmektedir.
Ergonomi Design Gruppen kurucularından
Maria Benktzon ve Sven-Eric Juhlin, 1988
1980'lere doğru, Ergonomi Design Gruppen kullanıcı odaklı çalışmaya devam etti. Çevre çalışmalarına, sürdürülebirliğe ve sistematik kullanıcı araştırmasına ağırlık verdi.1990'da ekonominin iyi duruma gelmesiyle beraber Ergonomi Design Gruppen genç tasarımcılara şans verdi. Genç vizyonlarla beraber çalışmaları çeşitlilik kazandı. New York ve Şangay'da da şubelerini açan firma 2012'den bu yana Veryday ismiyle çalışmaya devam ediyor.Veryday bugünlerde 3M şirketi için kask, Pfizer için şırınga, Koenigsegg spor araba tasarımı ve Siemens için vantilatör tasarımı yapmakla beraber IF Product Design Award ve Red Dot Design Award gibi önemli tasarım yarışmalarından ödüller almıştır.
